Ryzyko dla zdrowia i życia ludzi płynące ze strony pasz skażonych

Ryzyko dla zdrowia i życia ludzi płynące ze strony pasz skażonych

Dioksyny i dioksynopodobne PCB: to niebezpieczna grupa związków chemicznych, które posiadają zdolność wywoływania różnego typu efektów toksycznych.

Głównymi miejscami, w których dioksyny ulegają kumulacji są wątroba oraz tkanka tłuszczowa.

Dioksyny powodują: obniżenie odporności immunologicznej, zaburzenia psychomotoryczne u dzieci, choroby tarczycy,  nowotwory, choroby krążenia, obniżenie płodności u mężczyzn, torbielowatości jajników czy zmian neurodegeneracyjnych, wpływających na zdolność uczenia się i zapamiętywania.

Długotrwałe, silne efekty szkodliwego działania dioksyn mogą się przejawiać nawet w drugim pokoleniu, które nie było bezpośrednio narażone na działanie tych związków

Środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego są głównym źródłem narażenia ludzi na dioksyny (ponad 80%), zaś ich jakość jest bezpośrednio związana z zanieczyszczeniem dioksynami pasz dla zwierząt. Dioksyn dostają się do organizmu człowieka z pożywieniem, np.: podczas spożywania mleka (35,1%) i jego przetworów, mięsa, drobiu i jajek (58,8%).

Źródło zagrożenia: np. stosowanie paliw niedozwolonych w procesie suszenia, wyciek z wymiennika ciepła w suszarni lub bezpośredni kontakt ze spalinami.

Mikotoksyny: aflatoksyny, ochratoksyna, zearalenon, deoxynivalenol, zearalenon,  toksyny T-2 i H-T-2, fumonizyny: toksyczne metabolity produkowane przez określone gatunki pleśni, które są groźne dla człowieka i zwierząt spożywających żywność i pasze, na których pleśń się rozwinęła. 

Jednym z głównych źródeł mikotoksyn jest pasza dla zwierząt. Mikotoksyny mogą rozwijać się na polu lub podczas składowania.

Mykotoksyny powodują:

- Aflatoksyny uszkadzają przede wszystkim wątrobę (nowotwory wątroby), nerki i ośrodkowy układ nerwowy,

- Ochratoksyna uszkadzają funkcje nerek, powodują choroby nowotworowe, badania naukowe potwierdzają także prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę Alzcheimera oraz chorobę Parkinsona

- Deoxynivalenol DON wywołuje wymioty, brak apetytu, utratę masy ciała i biegunką

- Zearalenon (ZEA) powoduje zaburzenia płodności

Źródła mikotoksyn: Załadowanie wilgotnych towarów (załadunek odbywał się w trakcie deszczu, towary były już wilgotne w trakcie załadunku), utrudnione czyszczenie w związku z konstrukcją urządzeń, wadliwe uszczelnienie ładowni, zawilgocenie ładowni po wyczyszczeniu, Gnijące pozostałości z poprzedniego transportu, transport niesuszonych towarów: zbyt długi czas (barka/wagon), Czas trwania >72 h (np. w przypadku kukurydzy, której poziom wilgotności >30– 32%).

Etap suszenia jest zatem ostatnim etapem, na którym można kontrolować ryzyko rozwijania się pleśni i mikotoksyn powstających podczas składowania.

Podczas wojny w Wietnamie (1975-1981) wykorzystano mykotoksyny jako broń biologiczną. Mykotoksyny aplikowano wziewnie w wysokiej dawce powodując śmierć w ciągu 12 godzin.

W wyniku spożycia skażonej kukurydzy w 1974 r. w Indiach doszło do zatrucia aflatoksynami 397 osób, a 106 osób zmarło.

Źródła:

Wpływ dioksyn na środowisko i organizm człowieka (Praca poglądowa: Medycyna ogólna i Nauki o zdrowiu) Wioletta Żukiewicz-Sobczak1,2, Jolanta Chmielewska-Badora1, Ewelina Krasowska1,  Andrzej Wojtyła, Jacek Piątek,

DIOKSYNY A BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI, Paweł Struciński1a, Jadwiga Piskorska-Pliszczyńska2b, Katarzyna Góralczyk1, Małgorzata WarenikBany2, Sebastian Maszewski2, Katarzyna Czaja1, Jan K. Ludwicki1c

1Zakład Toksykologii Środowiskowej Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa

2Zakład Radiobiologii Państwowy Instytut Weterynaryjny – Państwowy Instytut Badawczy, Puław

Aflatoksyny – charakterystyka  i wpływ na zdrowie człowieka, Anna Kowalska1, Katarzyna Walkiewicz2, Paweł Kozieł2, Małgorzata Muc-Wierzgoń,

Mykotoksyny – zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt Część 1. Mykotoksyny – charakterystyka, występowanie, toksyczność, Wiesław Barabasz, Anna Pikulicka

Katedra Mikrobiologii, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie 2 Instytut Nauk Technicznych, Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyśl,

Europejski przewodnik dotyczący dobrych praktyk w zakresie higieny